تعویض لولههای مبدل حرارتی یا ریتیوب
عملیات تعویض لولههای مبدل حرارتی که در صنعت به آن ریتـیوب (Retube) گفته میشود، یکی از مهمترین مراحل تعمیرات اساسی مبدلهای حرارتی است. این کار معمولاً زمانی انجام میشود که بخشی از تیوبها دچار خوردگی، ترک، نشتی یا گرفتگی شدید شوند و دیگر قابل شستوشو یا ترمیم نباشند.
تصاویر ریتیوب
توضیحات تکمیلی ریتیوب
ریتیوب (Retubing) چیست؟
ریتیوب به معنی خارج کردن لولههای قدیمی از مبدل حرارتی و نصب لولههای جدید است. این عملیات معمولاً در مبدلهای نوع شل اند تیوب (Shell & Tube) انجام میشود.
دلایل نیاز به تعویض لولهها های مبدل حرارتی
نشتی بین شل و تیوبها (به دلیل سوراخ یا ترک در تیوبها)
خوردگی داخلی یا خارجی در اثر سیال خورنده یا رطوبت محیط
رسوبگذاری و گرفتگی شدید که با شستوشو رفع نمیشود
سایش مکانیکی در محل ورود یا خروج سیال
پیری متریال یا افت ضخامت دیواره تیوبها
مراحل اجرای عملیات ریتیوب
1. آمادهسازی و بازرسی
جداسازی مبدل از مدار و تخلیه کامل سیالات
باز کردن درپوشهای دو سر (channel head / bonnet)
بازرسی چشمی و با دستگاه (مثل Eddy Current Test یا Hydro Test) برای تشخیص تیوبهای معیوب
2. خارج کردن لولههای فرسوده
در صورت گسترش زیاد خوردگی، تمامی لولهها تعویض میشوند.
تیوبها از ورق تیوب (Tube Sheet) بریده میشوند.
سپس با تیوب پولر (Tube Puller) یا هیدرولیک پشر بیرون کشیده میشوند.
در برخی موارد، از گرمایش موضعی ورق تیوب برای تسهیل خروج استفاده میشود.
3. تمیزکاری و آمادهسازی Tube Sheet
پس از خارج کردن لولهها، سوراخهای Tube Sheet با برس یا فرز تمیز میشوند.
در صورت نیاز، سطح Tube Sheet تراش یا سنگ زده میشود تا سطحی صاف برای نصب لولههای جدید ایجاد شود.
4. نصب لولههای جدید
لولههای جدید بر اساس جنس، قطر و ضخامت مشخص طراحی اولیه انتخاب میشوند (معمولاً از جنس مس نیکل، فولاد ضد زنگ، کربن استیل یا تیتانیوم).
هر لوله داخل سوراخ Tube Sheet قرار داده میشود.
دو روش معمول برای تثبیت لولهها:
Expand کردن (اکسپند کاری): انبساط مکانیکی با ابزار رولینگ (Tube Expander)
جوشکاری انتهایی برای افزایش آببندی و استحکام
5. تست و کنترل کیفیت
انجام آزمون هیدرواستاتیک (Hydrostatic Test) برای بررسی نشتی
در صورت نیاز، تستهای غیرمخرب مانند Eddy Current Test یا Dye Penetrant Test روی نواحی حساس انجام میشود.
6. مونتاژ و راهاندازی مجدد
پس از اطمینان از آببندی کامل، اجزای مبدل بسته میشوند.
مبدل وارد مدار شده و عملکرد حرارتی آن مجدداً کنترل میشود.
کدام یک از انواع مبدل حرارتی بیشتر به ریتیوب نیاز پیدا میکند؟
همهی انواع مبدلهای حرارتی لولهای (Tube Type) ممکن است در طول عمر خود به عملیات ریتـیوب (Retubing) نیاز پیدا کنند، اما شدت و احتمال نیاز به ریتیوب در انواع مختلف مبدلها متفاوت است.
در ادامه توضیح میدهیم که کدام نوع مبدلها بیشتر دچار فرسایش و تعویض لوله میشوند و چرا؟
۱. مبدلهای حرارتی پوسته و لوله (Shell & Tube)
بیشترین نیاز به ریتیوب را دارند.
چرا؟
ساختار آنها شامل صدها یا هزاران لوله نازک فلزی است که در تماس مستقیم با سیالات خورنده قرار دارند.
یکی از دو سیال (معمولاً سمت تیوب) ممکن است فشار و دمای بالا یا ذرات ساینده داشته باشد.
در اثر اختلاف دما، انبساط حرارتی مکرر بین تیوب و شل باعث ترکهای ریز و نشتی میشود.
در مبدلهای صنعتی، معمولاً نشت بین شل و تیوب یا خوردگی داخلی لولهها دلیل اصلی ریتیوب است.
🔹 بیشترین نرخ ریتیوب در بین انواع مبدلها مربوط به همین نوع است.
🔹 بهویژه در صنایع نفت، پتروشیمی و نیروگاهها که از مبدلهای Shell & Tube با لولههای فولادی یا مسی استفاده میشود.
۲. کولرهای هوایی (Air Cooled Heat Exchanger)
این نوع مبدلها نیز دارای تیوبهای فلزی هستند، اما در تماس با هوا و روغن یا گاز عمل میکنند.
چون سمت هوا خورندگی ندارد، معمولاً خرابی از سمت سیال فرایندی (روغن یا گاز) است.
در صورت گرفتگی داخلی تیوبها یا نشت در ناحیه U-Bend، عملیات ریتیوب انجام میشود.
🔹 نرخ ریتیوب این مبدلها متوسط است.
🔹 معمولاً فقط بخشی از لولهها تعویض میشوند، نه کل تیوبباندل.
۳. خنک کننده های روغن و مبدلهای لولهپرّهای (Fin Tube)
تیوبها نازکتر هستند و با پرههای آلومینیومی یا مسی پوشانده میشوند.
چون ضخامت لوله پایین است، در برابر خوردگی سریعتر آسیب میبینند.
در عین حال، به دلیل پیچیدگی پرهها، ریتـیوب کردن آنها دشوارتر است و گاهی بهجای تعویض لوله، کل کویل تعویض میشود.
🔹 احتمال خرابی بالا ولی ریتیوب عملی دشوار → معمولاً تعویض کامل صورت میگیرد.
4. کندانسورهای آبی و مبدلهای چیلر
لولهها معمولاً از جنس مس یا مسنیکل هستند.
تماس دائم با آب دریا یا برج خنککننده باعث رسوب و خوردگی گالوانیکی میشود.
این نوع مبدلها هم بهطور منظم ریتـیوب جزئی یا کامل میشوند.
🔹 در نیروگاهها و صنایع تبریدی، یکی از پرمصرفترین موارد ریتیوب هستند.
تیم خدمات فنی مهندسی مکانیک سیالات با سابقه ای بلند مدت در زمینه تعمیر انواع مبدل های حرارتی، دارای بهترین تیم در زمینه ریتیوب می باشد.
تعویض لوله های پوسیده مبدل های حرارتی فرآیندی است که نیاز به مهارت بالایی است که تیم ما دارای بهترین تعمیرکاران و متخصصان حوزه برودت و سیستم های موتورخانه است و می تواند به بهترین نحو اقدام به ریتیوب و تعویض لوله های انواع مبدل های حرارتی کند.
برای دریافت مشاوره درمورد خدمات ریتیوب با ما درتماس باشید
